پایش اکولوژیکی و بررسی تغییرات مکانی- زمانی پوشش اراضی با تأکید بر مقدار مصرف آب بخش کشاورزی در محدودة زاینده رود

فعالیت­های انسانی در سال­های اخیر به تغییر کاربری و پوشش زمین و به تبع آن تغییر ساختار و عملکرد اکوسیستم ها منجر شده است. آشکارسازی تغییرات زمانی و مکانی کاربری ها برای درک روابط و تعاملات بین انسان و منابع طبیعی و همچنین اتخاذ تصمیمات مناسب حائز اهمیت است و با توجه اینکه تغییرات به وجود آمده در کاربری و پوشش اراضی در سطوح وسیع و گسترده صورت می­گیرد، فناوری سنجش از دور ابزاری مناسب برای ارزیابی این تغییرات است. هدف مطالعۀ حاضر بررسی روند تغییرات کاربری و پوشش اراضی اطراف رودخانۀ زاینده رود و نیاز آبی کاربری کشاورزی با استفاده از سنجش از دور و gis است. برای این منظور از تصاویر سنجندۀ oli سال 1392 و etm+ سال 1382 پس از اعمال تصحیحات و پیش پردازش های مورد نیاز، نقشه های کاربری و پوشش اراضی با طبقه بندی هیبرید، براساس پردازش رقومی حداکثر احتمال در 10 کلاس کاربری تهیه شدند. از روش مقایسه پس از طبقه بندی برای پایش تغییرات در این بازۀ ده ساله استفاده شد. نتایج نشان داد که بیش از 40 درصد رودخانۀ زاینده رود و تالاب گاوخونی در این مدت خشک شده و ساختار و پایداری فیزیکی- اجتماعی و اکولوژیکی این منطقه دچار آسیب جدی شده است. توسعۀ 2/19 درصدی اراضی کشاورزی در بخش غربی منطقة تحقیق مشاهده شد، به گونه­ای که مقدار آب مصرفی در بخش غربی در سال های 1382 و 1392 به ترتیب 59/52 و 22/60 درصد بود و پس از آن بخش مرکزی جای داشت و کمترین مصرف آب برای کشت آبی در بخش شرقی محاسبه شد. شوره زارها در این مدت بیش از 90 درصد توسعه یافته اند و توسعۀ شهری بین سال­های 1382 تا 1392 با مساحتی در حدود 552 هکتار در هر سال رخ داده است.